Startpagina
Deze website gaat over de spoorbaan in miniatuurstad Madurodam. Madurodam is te vinden op de grens van Den Haag en Scheveningen. Op een oppervlakte van amper een hectare groot wordt in schaal 1:25 een groot aantal gebouwen en plaatsen in Nederland weergegeven. In deze miniatuurstad rijden diverse treinen rond, het onderwerp waarover deze website gaat.
In het miniatuurpark ligt een spoorwegnet met een lengte van ongeveer vier kilometer. Net als de gebouwen van Madurodam is deze modelspoorlijn ook in een schaal van 1:25. Diverse treinen die op het Nederlandse spoorwegnet rondrijden zijn hier in miniatuur te vinden. Naast moderne treinen rijden er ook enkele trams rond en is er een museumstoomtram te vinden.
Op deze website kunt u meer lezen over de spoorwegen in Madurodam, en vindt u er diverse foto's. Klik daarvoor op één van de menu-items in het menu aan de bovenkant.
Deze website is een privé initiatief, gemaakt door een hobbyist die interesse heeft in spoorwegen en in modelbouw.
Er is geen enkele binding met de organisatie van Madurodam.
Voor de website van Madurodam zelf:
klik hier
Enkele achtergronden over Madurodam
Geschiedenis
Madurodam is een miniatuurstad, gelegen op de grens van Den Haag en Scheveningen. Alle gebouwen (en ook de spoorwegen) zijn gemaakt in schaal 1:25. Het park is geopend in 1952, en is 7 dagen per week, 365 dagen per jaar geopend. De naam is afgeleid van de oprichter, George Maduro. Hij was een soldaat afkomstig uit Curacao die tijdens de gevechten in de Tweede Wereldoorlog actief was in Den Haag. Nadat hij was overleden in Dachau maakten zijn ouders het mogelijk, dat het park werd opgericht. Zij beschouwen het park as een monument voor hun enige zoon. Nog steeds ziet het park de ideële doelen voor zich. Via het Madurdam Kinderfonds wordt een deel van de opbrengst geschonken aan goede doelen voor kinderen.
voor meer informatie, zie
Nog wat cijfers:
In het park ligt ongeveer 4,5 km spoor (inclusief raisl in de remise),
waarvan 4 km buiten. Eenmaal per jaar wordt ongeveer 250 meter spoor (inclusief
bovenleiding) vernieuwd. De treinen in het park rijden ongeveer 15.000 km
per jaar.
Treinen in Madurodam
Al vanaf het begin reden er treinen rond in het park. Alhoewel de techniek in de loop der tijd wel enigszins is veranderd, is de opzet nog steeds dezelfde als bij de oprichting. Er wordt gereden met treinen, die in grootspoor in Nederland rondrijden.
In het begin werd uiteraard gereden met Nederlands spoorwegmaterieel dat in die tijd buiten te zien was. In die tijd betrof dat uiteraard alleen nog maar materieel van de Nederlandse Spoorwegen. Toen er bij de NS nieuwe treinen en locomotieven werden aangeschaft, volgde Madurodam de NS daarin; ook van nieuwere treinen werd een exemplaar in schaal 1:25 gemaakt, zodat die treinen te zien waren en zijn.
Naast de treinen rijden er ook trams. De nieuwe randstadrail rijdt zijn rondjes, en in het oude gedeelte ligt een stuk spoor, waar zo nu en dan Haagse trams kunnen rondrijden.
In het begin heeft de NS als grootspoor de miniatuurtreinen in Madurodam financieel ondersteund. Inmiddels heeft Madurodam zelf de financiële kracht om investeringen te doen in onderhoud en nieuwbouw, ook die van de spoorwegen in het park.
Personeel
Bij Madurodam werken mensen in diverse functies. Daarbij is de technische dienst de groep mensen, die alle techniek in het park beheert. Dat houdt in nieuwbouw van onderdelen van het park, renovatie, dagelijks onderhoud en het oplossen van eventuele storingen. De technische dienst is gehuisvest in een ruimte onder de souvenirshop, naast de remise.
De technische dienst bestaat uit 8 mensen. Omdat het park 365 dagen per jaar open is, werken zij in wisseldienst. In principe is er altijd iemand van de technische dienst aanwezig om waar nodig storingen op te heffen. Van deze 8 mensen zijn er 2, die hun specialiteit hebben gemaakt van de treinen in het park. Zij zorgen voor nieuwbouw van treinen (voor zover nodig), vervanging van kapotte onderdelen, enz. Als voorbeeld de rails. In het park ligt ongeveer 4 km rail. Die slijt. Ieder jaar (meestal in de winterperiode) wordt ongeeer 250 meter rail (inclusief bovenleiding) volledig vernieuwd. De rails met dwarsliggers worden van tevoren gemaakt, en in enkele weken wordt dan een sectie weggenomen, de rails nieuw gelegd, de ballast weer in orde gemaakt en de bovenleiding vernieuwd. Tijdens zo'n renovatie is dat deel van het spoor-netwerk buiten dienst; getracht wordt op de overblijvende delen toch treinen te laten rijden, zodat het niet nodig is om een park zonder rijdende treinen aan het publiek te tonen.
Techniek van de treinen
Voeding
De treinen krijgen hun energie via de bovenleiding. Deze wordt gevoed met ongeveer 30 Volt. Ik leg wat nadruk op het woord "ongeveer". Want de spanning is niet altijd hetzelfde. In de treinen zit namelijk een tandwiel-overbrenging, en die loopt in een oliebadje. Nu kan de buitentemperatuur nogal verschillen. In de winter tot wel onder nul graden, en in de felle zon in midzomer kan de temperatuur van een trein wel tot 40 graden stijgen. In de winter is de olie bij de tandraderen dik en stroperig, in de zomer is die erg vloeibaar. Als er nu altijd dezelfde spanning op de bovenleiding zou staan, dan zouden de treinen in de zomer veel te hard gaan rijden. Daarom wordt bij mooi weer en felle zon de bovenleidingsspanning verlaagd.
De bovenleiding wordt, net als bij het grootspoor, via een spanconstructie strak getrokken. De gewichten die eraan hangen zijn in Madurodam echter alleen maar voor de sier. De spanning wordt aangebracht door een veer die een horizontale buis is aangebracht. Met deze constructie wordt bereikt dat de bovenleiding altijd strak boven de sporen hangt; afhankelijk van de temperatuur wordt de lijn immers langer of korter.
De voeding per bovenleiding geldt uiteraard niet voor de museumlijn die rijdt tussen de stations Utrecht en Enkhuizen. Bij een stoomlocomotief zou een bovenleiding niet passend zijn. Voor dit gedeelte van de lijn geldt dus, dat de voeding via twee rails plaatsvindt. Consequentie hiervan is, dat bij regenval de museumlijn buiten dienst is.
Voeding via twee rails, zoals bij veel modelspoorlijnen in de huiskamer gebruikelijk is, zou niet mogelijk zijn. Het park is immers zomer en winter geopend. Thuis heeft niemand een modelbaan waar water aan te pas komt, zelfs modelspoor-rijders met een tuinbaan rijden niet met regen. Maar in Madurodam rijden de treinen net zo goed bij mooi weer als bij een felle regenbui. Bij twee-rail voeding zou er dan kortsluiting ontstaan zodra er ook maar een klein beetje water op de baan komt te staan. Daarom is gekozen voor voeding via bovenleiding.
Aansturing van de treinen gebeurt via een zelf ontwikkeld digitaal systeem. De spoorbaan is onderverdeeld in secties (blokken). In een sectie mag er maximaal één trein aanwezig zijn. Een blok is opgedeeld in 2 delen: eerst het vaste spanningsdeel, daarna het geschakelde deel; ook wel stopstuk genoemd. Op het vaste spanningsdeel staat, zoals wel duidelijk moet zijn, altijd spanning. In dit deel word de ID code die iedere trein zelf over de bovenleiding m.b.v. een stroompje genereert, overgezonden naar de computer. Als de code 4 keer duidelijk binnen komt weet de computer zeker welke trein er precies in het blok aanwezig is. Dit is nodig om eventuele wissels (die altijd in de stopstukken zijn geplaatst) aan te kunnen sturen. Als het volgende blok vrij is, (er word dan geen stroom getrokken) dan kan de trein dus door en word het stopstuk ook aangestuurd. Zo niet, dan stopt de trein in het stopstuk.
Mocht er ergens een breuk in de bovenleiding zijn, word bijna direct de spanning afgeschakeld en krijgt de dienstdoende TD'er een telefoontje van de PC, met daarin gesproken, het bloknummer van het beschadigde deel. Bij ontsporingen is er een soortgelijke melding. Binnen enkele seconden word de spanning er automatisch af gehaald.
Meer over de techniek: Remise Bediening
Techniek van de treinen
De remise
Onder de souvenirshop en het restaurant is over een lengte van ongeveer 50 meter een remise aangebracht. Daar staan de treinen 's nachts, en worden treinen bij storingen of voor onderhoud even aan de kant gezet. Naast de remise is een werkplaats, waar onderhoud aan de treinen (maar ook aan andere technische onderdelen van Madurodam) kan worden uitgevoerd.
De remise is een doorrijd-remise. Op twee maal vier sporen worden de treinen die even niet hoeven te rijden weggezet (geparkeerd). Een aan de zuidkant binnenkomende trein verlaat, als het tijd is, de remise aan den noordkant, en omgekeerd rijdt een trein die aan de noordkant binnenkomt verder aan de zuidkant.
De hogesnelheidslijn is later bijgebouwd. Omdat die HSL haaks op
de remise aankomt, is hier een bijzondere constructie gemaakt. De HSL is
buiten dubbelspoor, maar direct bij binnenkomst gaat dat over op enkelspoor.
Direct na het wissel is er een opvangconstructie gemaakt.
De Thalys die over
de HSL rijdt, heeft namelijk zo'n grote vaart, dat afremmen op een normale
manier niet mogelijk zou zijn. Dank zij deze opvangconstructie was het toch
mogelijk om haaks op de remise in enkele tientallen meters de Thalys te
stoppen. Eenzelfde opvangconstructie is overigens ook gemaakt aan het andere
eindpunt van de HSL, achter station Groningen.
Het is wellicht nog wel aardig om te noemen, dat men regelmatig in de remise met de ragebol aan de gang moet. Als treinen buiten rijden, dan blijft er weleens een spinnetje aan hangen. Binnengekomen en gestopt in de remise valt de spin dan van de trein, en ziet in de warmte van de binnenruimte een ideale gelegenheid om spinnewebben te gaan maken. Regelmatig moet het personeel hier dus een schoonmaakactie uitvoeren.
Meer over de techniek: Voeding Bediening
Techniek van de treinen
Bediening
De bediening van de treinen binnen en buiten gebeurt volautomatisch. In principe hoeft er alleen iemand om 10 uur met een muisklik de computer aan te zetten, en de rest gaat volautomatisch. Met zelfgeschreven software, ingebracht in PLC's, wordt de dienst geregeld. Zoals hierboven al beschreven meldt iedere trein zich aan het eind van een sectie middels een unieke code aan de computer; de computer bepaalt dan hoe het vervolg van de rit kan worden ingesteld.
Op twee beeldschermen kan men het verloop van de treinen (en de andere technische onderdelen) volgen. Het personeel hoeft niet constant aanwezig te zijn. Zelfs bij een storing is dat niet direct nodig. Als er een storing optreedt, dan wordt direct volautomatisch de soort storing en de locatie ervan doorgegeven aan een telefoon die één van de medewerkers bij zich heeft. Dus ook als de medewerker zich ergens buiten in het park bevindt en er treedt een storing op, dan kan hij/zij via die telefoon te weten komen wat er mis is. Misschien is het een trein die even niet verder wil rijden, en dan kan hij/zij direct naar de desbetreffende locatie gaan. Of het onderdeel in het park dat niet goed werkt kan met de muis en computer in de bedieningsruimte worden uitgeschakeld. Voor de treinen kan ervoor worden gekozen om tijdelijk een bepaalde sectie uit dienst te nemen, waarna de software zelfstandig een andere rijweg voor de treinen zoekt binnen de overgebleven secties spoor.
Vanuit dezelfde computer worden ook andere technische onderdelen in het park aangestuurd (b.v. geluid in een gebouw, kermis die beweegt, vliegtuig dat over de startbaan rijdt, boten die varen, enz), maar dat zijn ieder op zichzelf staande onderdelen die m.b.v. de computer alleen aan/uit geschakeld kunnen worden. In het circuit van de treinen zijn echter twee boten opgenomen. Deze twee boten varen hetzelfde rondje, en gaan daarbij door de brug (de hefbrug van Dordrecht). Uiteraard is er een koppeling met de treinenloop. De boten wachten totdat er geen trein op de brug rijdt, en omgekeerd wachten de treinen voor het rode sein als de brug open gaat.
Lijnverloop in Madurodam
Hiernaast staat een schets van het baanplan van de spoorwegen in Madurodam. Eigenlijk is het sporenplan niet meer dan een simpel ovaaltje. Op een ingenieuze manier is het mogelijk geworden om dat ovaaltje zodanig neer te leggen, dat de treinen overal komen. Op twee plaatsen (in Groningen en bij (2)) is er eenaftakking om vanaf het ovaaltje het schaduwstation onder het de souvenirshop en het restaurant te kunnen bereiken.
De kleuren van de lijnen in het schema hebben de volgende betekenis:
rood : spoorlijnen
zwart : tramlijn
groen : museum-tramlijn
Voor enkele specifieke plekken is het verloop van de sporen hier beneden
meer in detail aangegeven. Dat betreft dan:
(1) noordwest kant
(2) aftakking schaduwstation
De stations op de spoorbaan zijn met letters aangegeven.
Dat zijn:
E : Enkhuizen
V : Valkenburg
G : Groningen
U : Utrecht centraal
Noordwesten van Madurodam
|
Het lijnenloop bij (1) lijkt heel ingewikkeld, maar is niet meer dan een aantal in elkaar gedraaide enkelsporige verbindingen. Op het hierboven getekende sporenplan wordt het verder duidelijk. |
Aftakking naar schaduwstation
|
Bij (2) is het mogelijk om vanaf de ovaal af te buigen naar het schaduwstation. De tekening hiernaast maakt het verder duidelijk. |
Station Enkhuizen
|
Enkhuizen is (net als in het echt) in Madurodam een eindstation. Er zijn enkele havensporen. De museumtram (bello) pendelt heen en weer tussen Enkhuizen en Utrecht. |
Station Groningen
|
Hiernaast staat het sporenplan van het station Groningen. De hogesnelheidslijn eindigt in Groningen, maar die staat eigenlijk los van de rest van het netwerk. In Groningen is het mogelijk om van het ovaaltje naar en van het schaduwstation te rijden. Dat gebeurt dan via de lijn die loopt langs de vroegere halte Rotterdam Blaak en over de Dordtse spoorbruggen. |
Station Utrecht
|
Utrecht is het grootste station. Maar in Madurodam zijn het niet meer dan een aantal doorgaande sporen. Onderaan zijn er twee wisselverbindingen om een alternatieve route te kunnen rijden over het ovaaltje. |
Rollend materieel in Madurodam
In Madurodam rijden diverse typen spoorwegmaterieel. Alle treinen zijn modeluitvoeringen van Nederlandse treinen, zowel historische typen (die tegenwoordig niet meer in dienst zijn) als actuele (die men ook tegenwoordig nog in het echt kan zien).
De volgende typen materieel zijn te zien in Madurodam:
Spoorwegen
|
HSL materieel
|
Tramlijnen
|
Museumtram
|
Rollend materieel Spoorwegen
De volgende materieelsoorten van spoorwegmaterieel zijn in Madurodam te vinden:
serie 1100 |
Meer over ander rollend materieel: |
loc serie 1100
|
|
De locserie 1100 was de tweede serie electrische locomotieven die bij de NS in dienst kwam. Rond 1950 werden 60 locomotieven gebouwd bij de Franse fabrikant Alsthom. Het waren vierassige locomotieven. Het was de eerste echt grote serie locomotieven, waarmee de NS in staat werd gesteld verouderde stoomlocomotieven te gaan vervangen. De locomotief is afgeleid van een vrijwel zelfde locomotief zoals deze in Frankrijk rondreed, de serie SNCF BB 8000 en BB 8100. Vrijwel identieke locomotieven werden ook geleverd aan Marokko. De eerste locomotieven van deze serie reden rond in een turquoise kleur. Aangezien die kleur nogal besmettelijk was, werd al snel overgegaan op een blauwe kleur. Toen in de zeventiger jaren de geel-grijze huisstijlkleur bij de NS werd ingevoerd kregen de locs van deze serie ook die nieuwe kleur. Omdat de machinist bij deze korte loc nogal erg vooraan zat, gebeurde het regelmatig dat bij een botsing met b.v. een auto, de machinist in de kreukelzone terecht kwam. Om die reden is in de loop van de jaren '70 diverse locomotieven van deze serie uitgerust met een botsneus die de ergste krachten van een botsing kan opvangen. De locomotieven van deze serie werden ingezet voor zowel reizigerstreinen als voor (niet al te zware) goederentreinen. In de jaren '90 van de vorige eeuw zijn alle locomotieven uit de normale dienst afgevoerd. Enkele van de serie zijn bewaard als museumloc. |
loc serie 1200
|
De locserie 1200 was de volgende serie locomootieven die door de NS werd besteld. Ze zijn naar een Amerikaans ontwerp, gelijkend op eerder in Amerika in dienst gestelde locomotieven. De bouw vond plaats bij Werkspoor in Utrecht in het begin van de jaren '50. Het waren zesassige locomotieven. Er werden 25 stuks van dit type in dienst gesteld. Net als de serie 1100 waren de eerste locomotieven turquise kleur, maar wegens de besmettelijkheid daarvan werd al snel gekozen voor de blauwe kleur. Later werd de loc geschilderd in de standaard huisstijl grijs/geel. De locomotieven werden voornamelijk ingezet voor reizigerstreinen. In de loop van de jaren '90 van de vorige eeuw zijn de locomotieven buiten dienst gesteld en afgevoerd bij NS. Maar eigenlijk was het materieel nog niet helemaal versleten. Diverse locs van deze serie zijn vervolgens terecht gekomen bij kleine goederenvervoerders zoals ACTS/HUSA of EETC. |
loc serie 1200 (Vos)
|
Nadat de NS de serie 1200 aan de kant had gezet, werd een aantal locs verkocht aan particuliere spoorwegmaatschappijen. Hiernaast is een foto te zien van een loc 1200 zoals die in dienst kwam bij Vos Logistics. |
loc serie 1300
|
De locomotieven serie 1300 zijn sterk verwant aan de hierboven genoemde serie 1100. Het was een sterkere uitvoereing, nu in zes-assige vormgeving. De serie 1300 is ook gebouwd bij Alsthom in Frankrijk. De bouw vond plaats in begin 50-er jaren van de vorige eeuw. De locomotieven zijn sterk verwant aan de Franse serie CC 7100; ze zijn ook te vinden in Spanje, Marokko en China. Er zijn 16 locomotieven gebouwd. De serie 1300 werd (net als beide voorgaande series) in eerste instantie geleverd in een turquoise kleur, maar kort na het begin al in de blauwe NS-huisstijl. De serie werd voornamelijk ingezet voor (zware) goederentreinen, maar ook wel voor personentreinen. In de jaren '70 werden de locomotieven overgeschilderd in de geel-grijze NS huisstijlkleur. Vanaf de jaren '90 werd de serie afgevoerd. Enkele locs zijn bewaard als museumloc. Andere locs zijn in dienst gekomen bij andere exploitanten. |
loc serie 1600
|
Begin 80-er jaren van de vorige eeuw werdn 58 locs van de serie 1600 in dienst gesteld. Ze zijn gebouwd bij Alsthom in Frankrijk. Omdat de NS rond die tijd snel extra materieel nodig had, werd gekozen voor een loc die naar een bestaand type kon worden nagebouwd. Gekozen werd voor de Franse BB 7200. Toen in 1999 de NS werd gesplitst in NSR (reizigers) en NS Cargo (goederen) werden de NS locomotieven hernummerd in de serie 1800. Dit betrof denummers 1638-1658. De locomotieven werden bij NS ingezet voor reizigerstreinen, en dan met name in trek-duw formatie bij dubbeldekrijtuigen, en verder voor het goederenvervoer. Inmiddels zijn diverse locomotieven uit deze serie overgenomen door enkele goederenvervoerders. Ze zijn dan herschilderd in de kleuren van deze maatschappijen. De hier getoonde foto geeft een loc weer in de rode kleur, zoals deze reed voor NS Cargo. |
loc serie 1700
|
De serie 1700 is een vervolgbestelling op de serie 1600. Met enkele kleine verschillen zijn ze vrijwel gelijk aan die serie. In de serie 1700 werden begin 90-er jaren 81 stuks in dienst gesteld. Ze zijn ingezet voor reizigerstreinen, en dan met name voor trek-dus stammen met dubbeldekkers. Daarnaast werden ze ook ingezet voor reizigerstreinen met gewone getrokken rijtuigen. |
treinstel hondekop
|
Het hondekoptreinstel, ook wel mat'54 genoemd, bestaat uit twee series. Een tweedelig treinstel (serie 321-363 / 371-393) en een vierdelig treinstel (serie 711-757 / 761-786). De neus van deze serie kreeg een speciale vorm, dit in tegenstelling tot eerder in dienst gestelde treinstellen (mat '39, mat'46), bedoeld om bij botsingen de machinist meer bescherming te bieden. Deze neusvorm leidde tot de bijnaam "hondekop". De treinstellen kwamen in dienst in de 50-er jaren in een groene kleur. Later werden de treinstellen overgeschilderd in de gele huisstijlkleur, en in de jaren '70 kreeg het intercity-materieel een gele kleur met blauwe band over de ramen. De treinen werden ingezet over grotere afstanden in het land. Een afgeleide serie van 12 (tweewagen) treinstellen werd ingezet als Benelux-treinstellen tussen Amsterdam en Brussel. Deze treinen hadden een blauwe kleur met een gele band over de volle lengte. In de 90-er jaren zijn de treinstellen afgevoerd. Enkele treinstellen zijn bewaard als museummaterieel. |
treinstel plan V
|
|
Plan V heeft lange tijd de grootste serie treinstellen bij de NS gevormd. Het materieel werd gebouwd in de jaren '60 van de vorige eeuw. Het leek wel op de hondekoptreinstellen, maar mocht niet met deze bijnaam worden benoemd. Door sommigen werd het materieel wel de apenkoppen genoemd. Naast een dertigtal vierdelige treinstellen (plan T) bestond de serie tweedelige treinstellen uit diverse deelseries, met in totaal 246 treinstellen. Bij aflevering hadden zij een groene kleur met een gele band, maar al snel (in de jaren '70) werden ze overgeschilderd in een gele kleur. De treinen werden voornamelijk ingezet als stoptrein. De rij-eigenschappen waren daarop afgestemd. Ten opzichte van het toen nieuwe mat '54 konden ze snel optrekken. Ook de centrale deursluiting was in die tijd een noviteit, waardoor de haltetijd van de (stop)treinen sterk bekort kon worden. Begin twintigste eeuw is de NS begonnen met het afvoeren van de serie. De laatste exemplaren hebben het nog tot in 2016 volgehouden, maar inmiddels zijn alle treinstellen uit deze serie afgevoerd. |
treinstel koploper
|
De koplopers vormen naast het materieel VIRM de kern van het intercitymaterieel. Ze zijn inmiddels al enkele tientallen jaren oud, maar zijn nog steeds een comfortabel treinstel. Ze worden voornamelijk ingezet in de verbinding van de randstad met het noorden (Groningen/Leeuwarden) en het oosten (Enschede). De koploper in Madurodam staat stil in het station van Utrecht. Rijden blijkt niet mogelijk te zijn. |
treinstel VIRM
|
De treinstellen van het type VIRM vormt een grote groep intercity materieel. Het is een dubbeldekstreinstel. De eerste treinstellen werden in de jaren '90 van de vorige eeuw in dienst gesteld. Dat waren toen drie- en vierdelige treinstellen. Omdat ze zouden woren ingezet als inter-regio materieel kregen ze de afkorting IRM. Vanaf 2000 zijn de treinstellen verlengd (en zijn er ook nog andere bijgekomen). De dridelige treinstellen werden vierdelig, de vierdelige werde zesdelig. Na verlenging was de afkorting van dit materieel VIRM (velengd inter regio materieel). Inmiddels krijgt het materieel een grote revisie, om het nog zeker een tiental tot twintigtal jaren langer te laten meegaan. Ook in Madurodam is er een vierdelige VIRM op de rails te zien. |
treinstel sprinter
|
Omdat de NS in de jaren '70 stoptreinmaterieel tekort kwam, werd een kleine deelserie SGM (stadgewestelijk materieel) gebouwd. Na de bouw van diverse aanvullende deelseries waren er uiteindelijk 90 treinstellen in dienst. De eerste treinstellen waren tweedelig, later werden driedelige treinstellen in dienst gesteld, en werden tweedelige treinstellen verlengd tot driedelig treinstel. De kleur was in het begin geel. Later (na een grote renovatie in de jaren 2003-2006) werd het materieel herschilderd in een blauw-wit-gele kleur, reden dat het materieel ook wel bekend staat als vlaflip. De sprinters worden voornamelijk ingezet in stoptreinen. |
dubbeldekker
|
Tussen 1994 en 2009 zijn door NS diverse deelseries dubbeldeksmaterieel aangeschaft. Het materieel was bedoeld voor intercity diensten; het comfortniveau werd daaraan aangepast. In diverse deelseries zijn inmiddels 178 treinstellen aangeschaft. Er zijn vierdelige en zesdelige series. De kleur is geel, met een twee blauwe banden over de reizigersafdelingen. Bij de deuren (die zich boven de draaistellen bevinden) blijft één blauwe band over. Het materieel wordt ingezet voor stoptreinen. Na verloop van tijd zijn een aantal treinen uit een deelserie omgebouwd tot intercitymaterieel; zij kregen daarbij een andere (geel/blauwe) kleurstelling. Het dubbeldeks-materieel dat in Madurodam rond rijdt, is de gele uitvoereing zoals in gebruik bij de stoptreinen. |
Rollend materieel HSL
Meer over ander rollend materieel: |
|
ThalysOp de hogesnelheidslijn wordt voor de verbinding Amsterdam-Parijs de Thalys ingezet. Het treinstel is eigendom van Thalys, in principe een Belgische maatschappij waarbij Frankrijk, Duitsland, België en Nederland een gezamelijk aandeel in de exploitatie hebben. De Thalys wordt ingezet vanuit Parijs naar Brussel, en enerzijds verder naar Amsterdam en anderzijds verder naar het Duitse Ruhrgebied. De Thalys die in Nederland is te zien is van het type PBA (Paris-Bruxelles-Amsterdam) en van het type PBKA (Paris-Bruxells-Koln-Amsterdam). De kleur is bordeauxrood. De trein kan snelheiden tot 300 km/h halen, maar in Nederland is de snelheid op de HSL beperkt tot 250 km/h. De Thalys rijdt in Madurodam op een eigen pendelbaan. Vanuit de remise loopt de lijn over de Moerdijkbrug, en eindigt aan de achterkant van station Groningen in een tunnel. |
Rollend materieel trams
De volgende tramrijtuigen zijn in Madurodam te vinden:
Gele tram |
Meer over ander rollend materieel: |
Tram: gele tram
|
Door de HTM wordt vanaf het begin van de vorige eeuw het stadsvervoer in Den Haag uitgevoerd. Daarnaast werden door de HTM tussen 1925 en 1961 drie interlocale tramlijnen geëxploiteerd, één van Den Haag naar Delft, één van Den Haag naar Voorbuerg, en één van Den Haag naar Leiden. Omdat de buitenlijnen waren geëlectrificeerd met 1200 Volt (i.t.t. het stadsnet met 600 Volt) werd speciaal materieel aangeschaft. Dit materieel, dat op draaistellen reed, had iets meer comfort dan het gewone stadsmaterieel. De kleur was geel, in tegenstelling tot het stadsmaterieel dat toen nog een blauwe kleur had, vandaar de naam "gele tram". Na de opheffing van de buitenlijn naar Leiden, en verandering naar 600 Volt bovenleidingspannign op de beide andere leiden werd het materieel buiten dienst gesteld. Behalve enkele rijtuigen voor museale doelen is de rest van het materieel goen gesloopt. Deze tram rijdt in Madurodam niet alle dagen. Omdat de rails in het gedeelte waarop deze tram rijdt (Den Haag) vast zijn ingebed in de onderliggende constructie wil men slijtage voorkomen. Bij dagelijkse exploitatie zouden de rails teveel slijten; herstel is dan een zeer grote klus, die men liever wat voor zich uitschuift. Je moet dus wat geluk hebben om deze tram in Den Haag zijn rondjes te zien rijden. De getoonde foto is genoemen op 31 augustus 2009, toen ik dus blijkbaar geluk had dat deze tram aanwezig was. |
Tram: gelede tram
|
|
Ter vervanging van de bekende PCC-motorrijtuigen in Den Haag, werd begin 80-er jaren 100 nieuwe gelede trams aangeschaft. Delen van de qua casco verouderde (maar wat betreft draaistellen nog goed bruikbare) PCC wagens werden gebruikt in de nieuw te bouwen trams. Na een tiental jaren werd nog een nabestelling gedaan van 47 trams. De eerste trams kwam op de baan in een rood met crème kleur, de nieuwere werden afgeleverd in blauw met crème. In Den Haag werd met deze trams tot voor kort de volledige dienstregeling van de HTM gereden. Inmiddels is een deel vervangen door de niewere Randstad-Rail. |
Tram: Randstad Rail
|
Na jarenlange discussies over de Zoetermeerlijn, werd begin 21e eeuw de knoop doorgehakt, en werd deze spoorlijn omgebouwd tot een tramlijn. De exploitatie zou voortaan worden uitgevoerd door de exploitant van de Haagse stadstram, de HTM. De Zoetermeerlijn werd in de buurt van het Centraal Station gekoppeld aan de stadstram, zodat trams uit Zoetermeer kunnen doorrijden naar o.a. Loosduinen en andere westelijke stadswijken van Den Haag. Voor de exploitatie werden 72 trams van het type Citadis aangeschaft. In Madurodam rijden twee trams van het type Randstadrail rond. |
Rollend materieel museumtram
De volgende tramrijtuigen zijn in Madurodam te vinden:
Loc 26 |
Meer over ander rollend materieel: |
Museumtram: loc 26
|
Locomotief 26 is een typisch stoomtramlocomotief van één van de Nederlandse tramwegen, in dit geval de LTM (Limburgse Tramweg Maatschappij). De loc werd in dienst gesteld in 1925 voor de nieuw geopende lijn tussen Wijlre en Vaals, een nogal heuvelachtig traject. De serie werd in 1937 al buiten dienst gesteld. Na in bezit geweest te zijn bij enkele bedrijven in Duitsland, kwam de locomotief in 1972 weer terug in Nederland, waar zij bij de SHM (Stoomtram Hoorn-Medemblik) in dienst kwam. Deze loc is in miniatuur te zien in Madurodam. |
Museumtram: loc 7742 (Bello)
|
De locaalspoor tenderlocomotieven van de serie 7700 van de NS bestond uit 44 locomotieven. De bouw vond plaats in de jaren 1905-1914. Ze werden ingezet door de NS op locaalspoorwegen, o.a. op de locaallijn Alkmaar-Bergen. Ze kregen al snel de bijnaam "Bello". Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de serie buiten dienst gesteld. Uit deze serie is locomotief 7742 bewaard gebleven als museumloc, en rijdt bij de Stoomtram Hoorn-Medemblik. Deze loc is in miniatuur te zien in Madurodam. |
Onderweg in Madurodam
In Madurodam zijn diverse vormen van railgebonden vervoer te vinden. Er is een spoorlijn met zowel klassiek als hedendaags materieel, men kan een deel van de HSL vinden, er zijn twee (stads)tramlijnen, en er is een museumtramlijntje te vinden.
Hieronder volgt een beschrijving van de verschillende onderdelen in Madurodam.
Spoorlijn
HSL
Tramlijnen
Museumlijn
Diverse gebouwen
Spoorlijn
De spoorlijn loopt over heel het terrein van Madurodam. Het lijkt een heel ingewikkeld sporenplan, maar als je beter kijkt, dan blijkt het eigenlijk een heel eenvoudig plan te zijn. Eigenlijk is het niet meer dan een ovaaltje, waarop de treinen hun rondjes rijden. Op een ingenieuze manier is ervoor gezorgd, dat het net lijkt alsof de treinen kriskras over het terrein rijden. Maar dat is dus anders. Er zijn slechts een paar wissels, om het daarmee mogelijk te maken dat de treinen vanaf het ovaaltje naar het schaduwstation kunnen rijden.
Hieronder nog wat foto's van de spoorbaan.
HSL
Sinds de verbouwing van Madurodam in 2012 rijdt er op het terrein ook een Thalys over de HSL. Deze HSL is in Nederland aangelegd in twee delen, een deel van Schiphol naar Rotterdam, en een deel van Rottedam naar Antwerpen.
In Madurodam pendelt de Thalys vanuit het schaduwstation via de Moerdijkbrug en een stuk spoor door de weilanden naar een onzichtbare ruimte onder station Groningen, waar hij weer via het andere spoor terugkeert.
Hieronder enkele foto's van de HSL in Madurodam.
Tramlijn
In Madurodam zijn er twee tramtrajecten.
Het ene is gelegen in de bebouwing van Den Haag. Voor de tramlijn in Madurodam heeft de stadstram van Den Haag (met haar buitenlijnen) model gestaan. In het tramtraject in Madurodam zijn geen wissels opgenomen; de trams rijden gewoon een rondje over een enkelsporige trambaan. Op deze tramlijn rijden de trams niet alle dagen. Alleen in bijzondere gevallen wordt er op deze lijn gereden. De reden is gelegen in het feit, dat bij dagelijkse ritten de sporen teveel zouden slijten. Vervanging van deze sporen is erg moeilijk, want ze zijn opgenomen in de constructie van de baan. Bij vervanging zou er dus veel sloopwerk (en opnieuw opbouw) moeten gebeuren.
Verder is er een tweede trambaan. In de bebouwing die de nieuwbouw van Den Haag en de bebouwing van Zoetermeer weergeeft rijden twee trams van het type RandstadRail rond.
Museumlijn
Voor de museumlijn in Madurodam heeft de museumtramlijn Hoorn-Medemblik model gestaan. De museumtrein pendelt tegenwoordig op en neer tussen het station Enkhuizen en het station Utrecht.
Gebouwen
Behalve de stations (zie daarvoor de pagina over de stations zijn er ook nog andere gebouwen in Madurdam aanwezig. Hieronder een selectie van diverse gebouwen en gebouwtjes. Seinhuizen, electriciteitshuisjes, bruggen, diverse gebouwen die we ook in het echt tegenkomen, kunnen we ook in Madurodam vinden.
Stations in Madurodam
In Madurodam waren vroeger vijf stations te vinden. Na de verbouwing in 2012 is station Blaak niet meer opgebouwd.
Hieronder worden ze ieder afzonderlijk beschreven, en kunt u foto's van de stations bekijken.
Station Enkhuizen
Station Groningen
Station Rotterdam Blaak
Station Utrecht
Station Valkenburg
Station Enkhuizen
Enkhuizen is een havenstation. Vlak naast het station vertrekt de boot naar Stavoren. Dat is tegenwoordig niet meer dan een toeristische veerboot, maar vroeger was de verbinding van Amsterdam naar Leeuwarden via Enkhuizen en Stavoren een belangrijke verbinding. Reizigers konden overstappen van trein op boot. Voor goederenwagens voeren er speciale schepen, waarop deze wagens vervoerd konden worden.
In Madurodam is het station nagebouwd. Een museum-tram (bello) pendelt op en neer tussen het station van Enkhuizen en het station van Utrecht.
Station Groningen
Het station van Groningen is een groot gebouw. Gebouwd ongeveer 100 jaar geleden.
In Madurodam kun je het station van beide kanten bekijken. Vanaf de straatzijde is de fraaie voorgevel te zien. En aan de achterkant kun je de treinen zien voorbijkomen en halteren.
Station Rotterdam Blaak
Station Rotterdam Blaak was vroeger in alle glorie aanwezig in Madurodam. Maar na de verbouwing die in 2012 plaatsvond, is het station verdwenen. De perrons zijn nog te zien, de treinen stoppen er nog steeds, maar de gebouwen zijn weg. De perrons vormen onderdeel van de fundering ter plekke, en kunnen niet zo gemakkelijk worden afgebroken. In de buurt van het station wordt er gewerkt om het park aan te passen, maar (voor zover mij bekend) aan het station zal in de nabije toekomst niet zoveel gaan veranderen.
Station Utrecht
Station Utrecht is na de verbouwing van Madurodam in 2012 in volle glorie teruggekomen. Men liepp toen alvast wat vooruit, want het station is te zien in de vorm die het sinds de afbouw in 2017 heeft gekregen. Het station is voor een deel van glas. Je kunt zo naar binnen kijken en de reizigers in de grote hal zien staan.
Station Valkenburg
Station Valkenburg is het oudste station van Madurodam. Dat is in lijn met de werkelijkheid, want het echte station is ook het oudste station in Nederland. Gebouwd door de Belgische spoorwegen, die reden van Hasselt via Maastricht naar Aken. Het is een fraai gebouw, gemaakt van zandsteen.
Links
Hieronder enkele links naar websites over treinen in Madurodam.
Madurodam [De officiële website van Madurodam]
Nico Spilt [detailpagina op de website van een treinliefhebber]
Wikipedia [Pagina over Madurodam, met een paragraaf over de treinen]
Hendrik Jan de Wit [Verslag van een bezoek aan Madurodam]
Kaasschieter.net [blog met verslag van bezoek aan Madurodam]
Weet u nog meer links naar pagina's over treinen in Madurdam?
Ik vind het fijn als u dat aan mij doorgeeft. Zie daarvoor de menuoptie "diversen - contact".
Links
Hieronder enkele links naar video filmpjes over treinen in Madurodam.
Youtube 26-06-2013 : Treinen en trams in Madurodam
Youtube 26-10-2016 : Treinen Madurodam
Youtube 19-01-2016 : Madurodam scale 1:25 - by train, met de trein
Youtube 05-11-2015 : Treinen in Madurodam / Trains in Madurodam
Youtube 01-08-2015 : Treinen van Madurodam
Youtube 09-08-2012 : Het vernieuwde Madurodam
Youtube 08-04-2012 : Treinen in Madurodam
Youtube 31-10-2011 : Treinen in Madurodam
Youtube 03-09-2011 : De treinen van Madurodam
Youtube 23-03-2009 : Treinen kijken in madurodam
Youtube 20-06-2008 : Treinreis door Madurodam
Youtube 00-00-1982 : Tram en trein in Madurodam
Weet u nog meer filmpjes over treinen in Madurdam?
Ik vind het fijn als u dat aan mij doorgeeft.
Zie daarvoor de menuoptie "diversen - contact".
Contact
Wilt u een opmerking kwijt over deze pagina?
Wilt u een vraag stellen over deze website?
Wilt u een vraag stellen over treinen in Madurodam?
Heeft u een aanvulling op deze website?
Ik vind het leuk om mail van u te ontvangen.
Stuur dan een berichtje naar
Colofon
Deze pagina is onderdeel van de websites van Wim Kusee.
Wilt u nog meer websites van mij bekijken, ga dan naar www.kusee.nl