Paardentrams
Paardentram : Hoorn - Enkhuizen
Beschrijving
De paardentramlijn van Hoorn naar Enkhuizen vormt de voortzetting van een eerdere poging om een stoomtram tussen beide plaatsen aan te leggen. De West-Friesche Tramweg Maatschappij (WFTM) was begonnen met de aanleg van een stoomtram. In 1883 waren twee gedeeltes gereed, waarop de dienst met stoomtrams begon. Maar als gevolg van tegenwerking van de diverse gemeenten waar de stoomtram doorheen zou rijden, werd de lijn niet voltooid en eind 1884 gesloten. Het materieel (stoomlocs en rijtuigen) werd verkocht.
De baan werd overgenomen door de PHE, die de lijn in delen kon heropenen, zodanig dat in 1889 de hele lijn tussen Hoorn en Enkhuizen gereed was. Maar het gebruik van de lijn viel tegen. In 1892 ging de PHE failliet. De lijn werd overgenomen door de RTM (Rotterdamse Tramweg Maatschappij), die op diverse andere lijnen in Nederland de exploitatie verzorgde.
Omdat de kosten voor het voer van de paarden tijdens de Eerste Wereldoorlog te hoog werden, besloot men de exploitatie stop te zetten, wat op 6 januari 1918 gebeurde. De rails werden in 1924 verkocht, waarna niets meer herinnert aan de paardentram Hoorn - Enkhuizen.
Foto's
(klik op een foto voor een vergroting)
Twee rijtuigen in dubbeltractie ergens onderweg.
Tramrails in de Koeportsweg, Hoorn.
Nadorst, Blokker.
Oostblokker.
Nieuwsteeg, Enkhuizen.
Enkhuizen.
Maatschappijen
-
WFTM - West-Friesche Tramweg-Maatschappij
Exploiteerde lijnen Hoorn-Westerblokker en Enkhuizen-Grootebroek met stoomtractie, 1883-1884. In 1887 overname door PHE. -
PHE - Paardentram Hoorn-Enkhuizen
Overname lijnen WFTM in 1887, overgenomen door RTM in 1892. -
RTM - Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij
Opgericht in 1878.
Diverse lijnen in en om Rotterdam en op de Zuid Hollandse en Zeeuwse eilanden.
Tevens lijnen te Leiden, 1886 overgenomen van TTC, in 1909 overgenomen door NZH.
Tevens lijnen in Dordrecht, 1891 overgenomen van TD, opgeheven 1919.
Tevens lijn Hoorn-Enkhuizen, 1892 overgenomen van PHE, opgeheven in 1918.
Tevens lijnen in Schiedam, 1911 exploitatie overgenomen van SdTM, opgeheven 1918.
In het Rotterdamse gebied overname van de lijn naar Overschie, overgenomen van IJSM.
Het Rotterdamse net overgedragen aan RETM in 1904.
Lijnverloop
Spoorwijdte : 1000 mm
Lengte : 19,9 km
Belangrijke data
| 15.07.1883 | Opening Hoorn - Westblokker, Nadorst (als stoomtram) |
| 15.08.1883 | Opening Enkhuizen - Grootebroek (als stoomtram) |
| 01.12.1884 | Sluiting |
| 01.08.1887 | Opening Enkhuizen - Bovenkarspel - Grootebroek - Lutjebroek |
| 15.06.1888 | Opening Lutjebroek - Hoogkarspel - Westwoud |
| 01.08.1888 | Opening Hoorn - Nadorst |
| 23.09.1888 | Opening Nadorst - Westblokker - Oostblokker bBinnenwijzend |
| 15.01.1889 | Opening Binnenwijzend - Westwoud |
| 06.01.1918 | Sluiting |
Rollend materieel
Materieel van de PHE tussen 1887 en 1892| Serie | Nr. | Ex | Type | Bouwjaar | In dienst | Bouwer | Uit dienst | Afvoer | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1-5 | 1 | gesloten | 1887 | 1887 | NFRT | 1892 | - | Wordt RTM 145 (zie volgende tabel) | |
| 2 | gesloten | 1887 | 1887 | NFRT | 1892 | - | Wordt RTM 146 (zie volgende tabel) | ||
| 3 | gesloten | 1887 | 1887 | NFRT | 1892 | - | Wordt RTM 147 (zie volgende tabel) | ||
| 4 | gesloten | 1887 | 1887 | NFRT | 1892 | - | Wordt RTM 148 (zie volgende tabel) | ||
| 5 | gesloten | 1887 | 1887 | NFRT | 1892 | - | Wordt RTM 149 (zie volgende tabel) | ||
| 6 | 6 | gesloten | 1881 | 1888 | Beijnes | 1892 | - | Ex NBSM 3 (stoomtram). Wordt RTM 150 (zie volgende tabel) | |
| 7-8 | 7 | open | 1889 | 1892 | Beijnes | 1892 | - | Wordt RTM 143 (zie volgende tabel) | |
| 8 | open | 1889 | 1892 | Beijnes | 1892 | - | Wordt RTM 144 (zie volgende tabel) |
Materieel van de RTM na 1892 (voor zover ingezet op deze lijn)
| Serie | Nr. | Ex | Type | Bouwjaar | In dienst | Bouwer | Uit dienst | Afvoer | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 143-144 | 143 | Ex PHE 7 (zie tabel hierboven) | open | 1889 | 1892 | Beijnes | 1892 | - | In 1892 naar Rotterdam RTM 143 |
| 144 | Ex PHE 8 (zie tabel hierboven) | open | 1889 | 1892 | Beijnes | 1892 | - | In 1892 naar Rotterdam RTM 144 | |
| 145-149 | 145 | Ex PHE 1 (zie tabel hierboven) | gesloten | 1887 | 1892 | NFRT | 1906 | 1906 | |
| 146 | Ex PHE 2 (zie tabel hierboven) | gesloten | 1887 | 1892 | NFRT | 1906 | 1906 | ||
| 147 | Ex PHE 3 (zie tabel hierboven) | gesloten | 1887 | 1892 | NFRT | 1906 | 1906 | ||
| 148 | Ex PHE 4 (zie tabel hierboven) | gesloten | 1887 | 1892 | NFRT | 1906 | 1906 | ||
| 149 | Ex PHE 5 (zie tabel hierboven) | gesloten | 1887 | 1892 | NFRT | 1906 | 1906 | ||
| 150 | 150 | Ex PHE 6 (zie tabel hierboven) | gesloten | 1887 | 1892 | Beijnes | 1906 | 1906 | |
| 131..138 | 131 | Ex RTM 131 (Rotterdam) | gesloten | 1891 | 1898 | Beijnes | 1906 | - | In 1906 naar RTM 131 (Leiden) |
| 133 | Ex RTM 133 (Rotterdam) | gesloten | 1891 | 1898 | Beijnes | 1906 | - | In 1906 naar RTM 133 (Leiden) | |
| 134 | Ex RTM 134 (Rotterdam) | gesloten | 1891 | 1898 | Beijnes | 1906 | - | In 1906 naar RTM 138 (Dordrecht) | |
| 138 | Ex RTM 138 (Rotterdam) | gesloten | 1891 | 1898 | Beijnes | 1918 | 1918 | ||
| 62 | 62 | Ex RTM 131 (Rotterdam) | gesloten | 1884 | 1905 | Beijnes | 1905 | - | In 1905 naar RTM 62 (Leiden) |
| 1-5 | 1 | Ex AOM 133 | gesloten | 1883 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | |
| 2 | Ex AOM 134 | gesloten | 1883 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | ||
| 3 | Ex AOM 139 | gesloten | 1883 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | ||
| 4 | Ex AOM 140 | gesloten | 1883 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | ||
| 5 | Ex AOM 142 | gesloten | 1883 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | ||
| 6-7 | 6 | Ex AOM 4 | gesloten | 1875 | 1906 | Starbuck | 1875 | 1906 | |
| 7 | Ex AOM 5 | gesloten | 1875 | 1906 | Starbuck | 1875 | 1906 | ||
| 8 | 8 | Ex AOM 8 | gesloten | 1876 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | |
| 9-10 | 9 | Ex AOM 188 | gesloten | 1876 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 | |
| 10 | Ex AOM 189 | gesloten | 1987 | 1906 | Beijnes | 1918 | 1918 |